Werkende armen?
Jaarlijks komt bij meer dan 400.000 Nederlandse huishoudens het netto inkomen niet boven de 63 procent van het wettelijk minimumloon uit. Dat is 4 procent van alle huishoudens. Daarvan bestaat vreemd genoeg meer dan de helft uit mensen die werken: ‘werkende armen’.
Deze woorden doen in eerste instantie inderdaad vreemd en tegenstrijdig aan. We leven immers in een tijd van economisch herstel. We zouden de economische crisis achter ons moeten hebben gelaten, maar kennelijk is dat voor velen niet het geval. We kennen in Nederland ook de uitspraak dat werk de koninklijke weg uit de armoede vandaan is. En we kennen ook het hameren van beleidsmakers op ‘werk, werk en nog eens werk’.
werkende ouders
Kerken lopen er al langere tijd tegen aan dat mensen weliswaar werk hebben, maar voor hun levensonderhoud toch voor een deel afhankelijk zijn noodhulp of voedselbank. Alarmbellen gingen rinkelen toen de afgelopen jaren bleek dat meer dan de helft van kinderen in armoede werkende ouders hebben. Verschillende rapporten hebben dit in de openbaarheid gebracht.
We kunnen er dus niet langer omheen. In de welvaartstaat Nederland is sprake van ‘werkende armen’. HetCentraal Bureau voor de Statistiek (CBS) besteedde in 2018 in het rapport ‘Armoede en sociale uitsluiting’ dan ook voor het eerst een apart hoofdstuk aan het fenomeen ‘werkende armen’.
basisbehoeften
Kerken maken het met hun inzet al langer duidelijk dat mensen weliswaar elkaar de hand willen reiken en rijke(re)n arme(re)n ook daadwerkelijk de hand reiken, maar dat dit niet genoeg is. Het zou niet moeten kunnen dat in een welvarend land als Nederland mensen niet in hun basisbehoeften kunnen voorzien, zeker terwijl ze wel werk hebben.
Micha en kwetsbaren
De profeet Micha zou ons wellicht voor de voeten werpen dat het fenomeen ‘werkende armen’ en ‘kinderen in armoede’ op een pijnlijke manier te maken heeft met wat wij in deze samenleving belangrijk vinden, waar we van dromen, waar we prioriteit aan geven. Op de een of andere manier zijn we onze samenleving onze economie en arbeidsmarkt zo vorm gaan geven, dat de meest kwetsbaren daarin niet goed mee komen, dat kinderen, onze meest dierbaren, op het spel staan. Die kwetsbaren zeggen ons iets over onze samenleving. Het sluit aan bij de wijze van luisteren en kijken van Micha en Jezus, om de samenleving te doorzien vanuit de positie van de kwetsbaren, de minsten. Gerechtigheid in Bijbelse zin begint ermee te zoeken wat hun perspectief biedt.
Mijn naam is Trinus Hoekstra. Ik werk bij Kerk in Actie, team binnenlands diaconaat. Voor Kerk in Actie is armoede een belangrijk thema. Collega’s van mij zijn bijvoorbeeld betrokken bij het Knooppunt Kerken en Armoede en bij het Kerk in Actie-project Kerk, Kinderen en Armoede. Zelf ben ik in het kader van de samenwerking met de Raad van Kerken op het moment betrokken bij het samenstellen van een bezinningsbrochure rond het thema ‘Werkende armen’. Het is een thema dat denk ik sterk raakt aan de Micha Zondag over armoede, de vraag naar gerechtigheid en hoe arm en rijk elkaar daarbij en daarin raken.