De urgentie van zorg voor de schepping
Door Embert Messelink
Door mijn werk voor de christelijke natuurbeweging A Rocha volg ik ruim tien jaar de ontwikkelingen op het gebied van biodiversiteit, klimaatverandering, energievoorraden, voedselzekerheid en landbouw. Als christen liggen al deze zaken me na aan het hart. God geeft ons een plek op deze aarde. Het is Zijn aarde waar we horen, waar we onze plek vinden, waarmee we verbonden zijn en waar we een bijzondere verantwoordelijkheid voor dragen. Hier mogen we ons leven met Hem vormgeven. Ons geestelijk leven en ons aardse leven zijn één.
Dit zijn de drie meest relevante en urgente thema’s op het vlak van duurzaamheid.
- Klimaatverandering en de eindigheid van fossiele brandstoffen
Het VN-klimaatpanel IPCC schat de opwarming van de aarde tegen het einde van deze eeuw op 2,6 – 5 graden als we niets doen. Het tempo waarin het klimaat verandert, is sneller dan ooit. Dit heeft ernstige gevolgen voor dier en mens. Los van klimaatverandering speelt de eindigheid van fossiele brandstoffen.
Oplossingsrichting: het is belangrijk minder afhankelijk te worden van fossiele energie, die uitstoot van grote hoeveelheden CO2 met zich meebrengt. We moeten inzetten op een brede mix van duurzame energievormen. Ook bosaanplant – herstel van tropische oerwouden – is belangrijk voor verzachting van het klimaatprobleem. Daarnaast moeten we realistisch zijn: er moet ook worden geïnvesteerd in adaptatie (aanpassing aan veranderende omstandigheden).
- Grondschaarste, landbouw en bevolkingstoename
Na klimaatverandering is het grote thema de strijd om grond: grond wordt schaars. We hebben geschikte grond nodig voor ons voedsel, voor het voedsel van de dieren die we consumeren, voor biobrandstoffen, om te wonen, etc. Die functies concurreren in toenemende mate met elkaar. We hebben nu feitelijk al 1,5 aarde nodig om duurzaam in onze behoeften te voorzien, rond 2030 is dat naar verwachting 2 aardes.
Oplossingsrichting: technische mogelijkheden zijn zeker niet uitgeput. Bijvoorbeeld: het terugwinnen van fosfaat uit rioolwater, precisielandbouw, experimenten om voedsel op zilte gronden te verbouwen, ethanol winnen uit restproducten voor de landbouw. De uitdaging is daarnaast onze totale consumptie te matigen en oog te houden voor het feit dat er ook plekken moeten blijven waar onze invloed beperkt of vrijwel nihil dient te zijn, omdat andere schepselen daar voorrang hebben (natuurreservaten, ongerepte gebieden).
- Verlies van biodiversiteit
De druk op leefgebieden van planten en dieren is groot, waardoor hun verspreiding afneemt en hun kwetsbaarheid toeneemt. Grootschalige boskap, intensivering van landbouw en verstedelijking zijn belangrijke oorzaken.
Oplossingsrichting: inzetten op een consumptiepatroon waarin plantaardig voedsel een veel belangrijker plek krijgt dan dierlijke eiwitten. Dit vermindert de druk op land en ecosystemen en geeft ruimte aan een extensieve landbouw. Stoppen met het telen van graangewassen voor veevoer. Voor de koeien zijn er de graslanden, de varkens en kippen leven op groene afvalproducten. Ook met een groeiende wereldbevolking heeft iedereen dan genoeg te eten.
Embert Messelink is directeur van de Nederlandse tak van de christelijke natuurbeweging A Rocha. A Rocha is ook deelnemer in het netwerk van Micha Nederland.