Menu
Marijn Bos: ‘De milieucrisis is overal. In de krant lezen we over bosbranden in Australië, zien we foto’s van grote bergen plastic op een strand en horen we over smeltende ijskappen die Nederland gaan doen onderlopen. En veel mensen proberen een steentje bij te dragen om het milieu niet nog verder te belasten. Momenteel is de stikstofproblematiek een veel besproken onderwerp, met vele oproepen tot duurzamere wetten en regels. Al deze maatregelen kunnen wat overweldigend worden. We mogen niks meer en moeten al zo veel! Ik deel graag wat ik heb ontdekt om met dat gevoel om te gaan.
Ik heb gemerkt dat christenen die duurzamer proberen te leven, dit vaak doen vanuit een oprecht plichtsgevoel naar God om bij elke keuze heel principieel te kiezen voor het goede. Het gaat om wat jij kan doen om Gods schepping te bewerken en bewaren (Genesis 2). Je zou kunnen zeggen: de befaamde smalle weg valt dan samen met de ‘groene’ weg.
Ik ben het hier niet mee oneens, maar zie ook dat dit soms resulteert in een groen juk: elk papiertje oprapen, elk plastic tasje weigeren, de kachel altijd maar op 18 graden… Dit groene juk wordt ook wel ‘ecorexia’ genoemd. Voor mij zelf is dat het gevoel in de supermarkt dat ik bij élke keuze moet letten op biologische, diervriendelijke en lokaal geproduceerde criteria. Ik voel me dan net een soort eco-farizeeër. Omdat het nooit genoeg is, ligt wetticisme op de loer.
Ik zet hier graag een tweede perspectief naast: tijdens mijn studie aan de TU Delft heb ik veel geleerd over het berekenen van de impact van keuzes en ik ben afgestudeerd op het onderwerp duurzaam printen. Soms denkt men aan minder inkt gebruiken of in grijstinten printen, maar het bleek dat juist de keuze voor papiersoort ongeveer 90 procent van de impact bepaalt. Als veel keuzes leiden tot stress en ecorexia, dan is het handig om vooral te kijken naar de keuzes met de grootste milieu-impact.
‘Als veel keuzes leiden tot stress en ecorexia, dan is het handig om vooral te kijken naar de keuzes met de grootste milieu-impact.’
– Marijn Bos
In een beperkte wereld helpt het om te beginnen met de dingen die het meeste effect hebben. Plastic om de komkommer of paprika staat misschien slecht, maar voorkomt in de praktijk heel veel onnodig weggooien. In het boek De Verborgen Impact geeft Babette Porcelijn een volgorde van prioriteiten rondom eten. (Tip: bereken hier jouw eigen verborgen impact.)
Wil je letten op milieu-impact, begin dan bij vlees vermijden, let vervolgens op verspilling en daarna op lokaal seizoensvoedsel. Het altijd kiezen van de biologische variant van een product heeft minder impact en het letten op de verpakking van een product komt qua verschil maken op de laatste plaats.
De verantwoordelijkheidsbenadering (ook wel plichtsethiek) is gebruikelijk in de christelijke wereld en onder groene NGO’s. De impactbenadering (ook wel: nutsethiek) is de dominante manier van kijken in het bedrijfsleven en politiek. Volgens mij zijn beide perspectieven nodig. Te veel focus op verantwoordelijkheid stoot mensen af en leidt tot ecorexia (‘ik moet al zoveel!’). Enkel nadruk op impact ontneemt elke motivatie (‘wat doet mijn bijdrage ertoe als China nog kolencentrales opent?’).
Dus als je denkt ‘Ik moet van alles, waar moet ik beginnen?’, zet de uitkomst-bril op: wat is de volgende grote keuze waar jij iets significants kunt bijdragen? Misschien kun je beter één keer per jaar over je vakantiebestemming nadenken, dan dagelijks over je biologische koffie.
En als je denkt ‘Mijn bijdrage heeft toch geen zin’, zet dan weer de verantwoordelijkheids-bril op: hoe kun jij God dienen in de keuzes waar jij invloed op hebt als consument? Dat is nederig de weg van onze Heer inslaan (Micha 6:8).’
Marijn Bos (36) woont met zijn vrouw en 2 dochters in Ecowijk Mandora in Houten. Hij leest en schrijft over klimaat en is momenteel betrokken bij een eco-startup. www.marijnbos.nl.