In tijden van crisis is hoop een thema dat aandacht vraagt. Loop een willekeurige boekwinkel binnen en je ziet bij de bestsellers al een paar titels over hoop liggen.[1]

Dat we te maken hebben met een crisis wordt steeds duidelijker. Klimaatverandering was tot voor kort nog iets van de toekomst, maar inmiddels zitten we er middenin. Berichten over het tempo waarin het klimaat nu al verandert zijn bovendien niet erg hoopgevend. Zo werd onlangs bekend gemaakt dat de oceanen nog veel sneller opwarmen dan gedacht. Met alle gevolgen van dien. Neem daarbij nog het uitsterven van soorten, het steeds kleiner worden van natuurgebieden wereldwijd, vervuiling van land en water, en de crisis is compleet. Waar vind je dan nog hoop?

Deep Hope

Hoop bevindt zich ergens tussen een naïef optimisme ‘dat het allemaal wel goed komt’ en een zwart pessimisme dat alles wat we nog proberen te doen ‘toch geen zin heeft’. Brian McLaren noemt deze twee uitersten cheap hope en dead hope. In beide gevallen leiden ze tot niets, want het zet niet aan tot actie of verandering. Échte hoop is volgens McLaren deep hope, de diepe hoop en het vertrouwen dat wat wij doen en hoe wij leven zin heeft. Dat het uitmaakt welke keuzes we maken en dat het ergens toe zal leiden. Al weten we niet precies hoe of wat of wanneer.

Leven vanuit hoop

Wat mij hoop geeft zijn mensen die leven vanuit die hoop dat verandering mogelijk is. Mensen zoals Katharine Hayhoe, de hoopvolle Canadese klimaatwetenschapper, of Leah Namugerwa uit Oeganda, die niet alleen actie voert, maar ook bomen plant. Of een Nederlandse dominee die zonder plastic wil leven, en dat ook gewoon gaat doen. Of in het groot: landen waar maatregelen worden genomen om klimaatverandering en vervuiling tegen te gaan. Zoals China, waar wegwerpplastic in de ban gaat.

Het is misschien niet veel, en er moet nog veel meer gebeuren, maar zonder de hoop dat het kan en dat het zin heeft, voor nu en voor de toekomst, redden we het niet.

[1] Waaronder ‘Hoop – 100 wetenschappers, kunstenaars en ondernemers vertellen wat hun hoop geeft’ van Joris Luyendijk en ‘Everything is f*cked – A book about hope’ van Mark Manson. Ook verscheen er onlangs weer een boek van Tomáš Halík in het Nederlands, met de titel ‘Niet zonder hoop – Religieuze crisis als kans’.

Martine van Wolfwinkel werk bij onze netwerkpartner A Rocha Nederland en blogt voor Micha Nederland over ecologische gerechtigheid. Ze is programma coördinator van ‘Hart voor de Schepping‘ en blogt regelmatig op haar eigen website over duurzaam leven.