Boer Boaz
In het open polderlandschap van Zeeland woont boer Boaz. Zoals veel agrariërs is hij alleenstaand en ‘alleen gezeten’ in het land rondom de grote zwarte hoeve uit de 18e eeuw. Sindsdien produceert zijn familie op industriële schaal en voor de groothandel. De paar Vlamingen die achtergebleven fabrieksaardappelen uit de klei rapen, vormen een vage herinnering aan de armoede van boerenarbeiders van weleer. Zijn bijbelse naam, van vader op zoon doorgegeven, zegt hem eigenlijk niets; God is ook verdwenen uit Wissenkerke.
Er is nog meer weg: het slootje waar hij vroeger kikkers en salamanders ving. En de oude hoogstamboomgaard met de hut en de reusachtige ‘troenkboom’ met het ‘poepuultje’ in de hoek waaronder hij urenlang kon mijmeren. Dat gaf een kik toen hij op z’n zestiende met de grote John Deere de bomen met wortel en al uit de grond trok! De patrijzen, de leeuwerik en de kneutjes – hij ziet en hoort hen niet meer.
Rode haren
Maar het meest miste hij zijn roodharige buurmeisje – zij volgde haar groene ogen en ging in een verre provincie milieukunde studeren. Het ging hem wel voor de wind sindsdien; oude boeren stopten, hij kon akker aan akker trekken. Moest ook wel. De blauwe lucht die zijn areaal aan de horizon begrenst en de wolken die eraan voorbijtrekken en naar believen regen geven, zijn de enige elementen die nog onbereikbaar boven hem staan.
Duur
Hoewel. Zijn nieuwe trekker trekt eenzaam baantjes over het eindeloze veld. Als hij ’s avonds naar de heldere lucht kijkt ziet hij satellieten boven zich. Welke zou mijn trekker besturen? vraagt hij zich trots af. Tenslotte is zijn John Duur, zoals de buren het ding noemen, wel de enige in de verre omgeving. Onwillekeurig voelt hij zichzelf ook door de satelliet bekeken.
Tijdens de koffiepauze van de voorlichtingsavond van de ZLTO over het nieuwe gemeenschappelijk landbouwbeleid hoort hij collega’s mopperen over de Brusselse dictatuur: subsidies weg oké, maar ook nog zeven procent van je productieareaal opgeven? Dure adviseurs van zijn belangenclub dragen oplossingen aan: concentreren van de percentages op een slecht stuk grond, opgeven van een verwaarloosde dijk en wie weet kunnen de slootranden van het waterschap ook meetellen of investeer in een tractor op zonne-energie!
Preken
Na de pauze verdwijnt hij; hij is het gepraat zo zat als de tonnen kiemende aardappels in de schuur die nog altijd wachten totdat de fabriek het belieft ze op te halen. De ambtenarij, zijn toeslagenboekhouding, de vertegenwoordigers, de milieuregels… hij wil boeren!
Hoe zat dat ook weer met die Oud Testamentische boer, over wie dat verse predikantje in de kerk van zijn zus preekte. O ja, Boaz, vermogend man, die zich hield aan de wetten voor de landbouw; sabbatsjaar, jubeljaar, hoeken en randen niet oogsten, tienden geven aan de tempel. Bovendien een partij asielzoekers op zijn erf, die hij begroette met: God zij met u! Knettergek die vent, als je het hem vroeg. Maar het predikantje vroeg zich af of er toch iets in zat, in die oude wetten. Tja, is een gesubsidieerde boer een gezegende boer?
Proloog
In het open polderlandschap van Zeeland woont boer Boaz. Het is een drukte van belang. Een schoolklas raapt appels in de hoogstamboomgaard voor de mobiele fruitpers. Een groepje bejaarden mest het kippenhok uit en raapt eieren. Een paar vrijwilligers hangt in de schuur een nestkast op voor een kerkuil. Deelnemers van de Micha Cursus wieden een groentebed in ruil voor een groentepakket. Ze bedachten zojuist dat de kerk best aandelen in de boerderij kan kopen. De boer zelf loopt onwennig en zwetend achter twee forse paarden die de eg voortslepen. Hoog in de lucht stijgt een veldleeuwerik op boven de velden waarvan tien procent is omgezet in bloemrijke akkerranden. Een vrouw met rood haar en groene ogen draagt een mandje aardbeien en knipoogt naar hem: God zegene jou, boer! Ach, denkt hij, ik kon toch niet anders…
Nanning-Jan Honingh, www.tijdenvanverademing.nl